معادن منیزیت جنوب

معادن جنوب شامل معدن ترشک محمدی ( کارگاه ترشک محمدی،افضل آباد جنوبی و شمالی ، کارگاه تکسیاه ) ، معدن سرلرد ، معدن خاکشوران ، معدن شیرکوهک ، معدن شاه دژ ، معدن خونیک شمالی و جنوبی می باشد .

الف – معدن افضل آباد ترشک محمدی

این معدن دارای ۴ کارگاه اصلی شامل کارگاه ترشک محمدی ، کارگاه تکسیاه ، کارگاه افضل آباد جنوبی و کارگاه افضل آباد شمالی می باشد . ذخیره برآورد شده اولیه ۱۷۱۴۰۰۰ تن بوده که از این مقدار مزبور حدود ۱۲۰۰۰۰۰ تن استخراج و باقیمانده ذخیره حدود ۵۰۰۰۰۰ تن می باشد . شرح مختصری از کارگاههای معدن به قرار ذیل می باشد .

۱- کارگاه ترشک محمدی

معدن ترشک محمدی در استان خراسان جنوبی ، شهرستان نهبندان ، بخش شوسف و در ۲۸ کیلومتری شرق شوسف قرار دارد و از جاده آسفالته شوسف – ذهاب و ۸ کیلومتر جاده فرعی خاکی قابل دسترسی است . این معدن بزرگترین ذخیره منیزیت با قابلیت استخراج روباز در خاورمیانه با سابقه حدود ۲۳ سال استخراج می باشد . طول و عرض متوسط این معدن به ترتیب ۳۰۰ و ۸۰۰ متر می باشد که به صورت گسترده و به شکل چتری عدسی مانند است و در داخل ماده معدنی هر چه به سمت عمق پیش برویم عرض ماده معدنی کم می شود . روند کلی آن شمال شرقی – جنوب غربی می باشد . مقدار ذخیره باقیمانده حدود ۱۳۰۰۰۰ تن می باشد که عیار آن از ۷۸ تا ۹۵ درصد Mgo می باشد . فاصله این معدن تا کارخانه اکسید منیزیم سربیشه ۱۳۱ کیلومتر می باشد .

عملیات استخراج در معدن ترشک محمدی به روش پلکانی روباز انجام می شود . میزان  W/Oبرابر ۵ می باشد . دامنه تغییرات کیفی سنگ این معدن بدین شرح می باشد .

این کارگاه به صورت دائم فعال می باشد و تعداد پرسنل آن در اسفند ۹۳ برابر ۴۴ نفر بوده است . ضمن اینکه از ابتدای شروع کار معدن تا کنون تعداد حدود ۲۸ نفر از این معدن بازنشسته گردیده اند .

۲- کارگاه افضل آباد جنوبی ( معدن افضل آباد جنوبی )

این کارگاه در شهرستان نهبندان ، در فاصله ۳۵ کیلومتری شرق شوسف در جوار روستای افضل اباد قرار دارد و دارای تیپ رگه ای می باشد . این کارگاه شامل یک رگه اصلی و چند رگچه فرعی با شیب ۸۰-۷۰ درجه با روند شمالی جنوبی در امتداد گسل اصلی هستند . طول رگه به صورت ناپیوسته حدود ۱ کیلومتر و ضخامت از ۸۰ سانتیمتر تا ۵ متر در نوسان است که می توان ضخامت متوسط آن را حدود ۱/۵متر در نظر گرفت . باطله برداری این کارگاه در سال های ۸۳ و ۸۴ به میزان ۶۰۰۰۰۰ تن انجام شده است که ذخیره آزاد شده آن در سال ۹۳ و ۹۴ استخراج می گردد . خوشبختانه عیار این معدن ۸۶ تا ۹۲ آهن دار و مطابق با نیاز فعلی کارخانه اکسید منیزیم می باشد . این معدن توسط پیمانکار با حدود ۶ نفر پرسنل در تمام طول سال تحت نظارت شرکت استخراج می گردد . ذخیره باقیمانده این کارگاه حدود ۷۰۰۰۰ تن می باشد . دامنه کیفی سنگ این معدن به قرار جدول ذیل می باشد .

۳- کارگاه افضل آباد شمالی ( معدن افضل آباد شمالی )

موقعیت این کارگاه مانند افضل آباد جنوبی می باشد و یکی از کارگاههای بزرگ و دارای ذخیره و به صورت توده ای و قارچی شکل و همچنین رگه ای می باشد . ذخیره قطعی این کارگاه ۱۷۰۰۰۰ تن برآورد شده است . به نظر می رسد عیار منیزیت در تیپ رگه ای این معدن بالاتر و تا حدود ۸۸-۹۰ می باشد ولی در غالب توده ها عیار منیزیت ۷۵ تا ۸۵ درصد می باشد . استخراج منیزیت این کارگاه به صورت فصلی و توسط پیمانکار با ۴ نفر پرسنل انجام می شود . دامنه تغییرات عیاری این معدن به شرح ذیل است .

۴- کارگاه تکسیاه ( معدن تکسیاه )

این کارگاه در مسیر جاده خاکی معدن ترشک محمدی به فاصله ۴ کیلومتری از معدن ترشک قرار دارد . ذخیره معدن با روند شمالی جنوبی و شیب ۴۵ درجه است . غالب فعالیت استخراج و باطله برداری معدن تکسیاه در دو بخش p2 و ۸۸ انجام می شود که شامل یک رگه قطع شده توسط آبراهه می باشند و ضخامت رگه در بین دو قسمت بیسار ناچیز است . ضخامت رگه ذکر شده ۲ تا ۵ متر و عیار آن ۸۸-۸۳ و از نوع آهن دار می باشد . در قسمت جنوبی تر و حد فاصل معدن ترشک توده های منیزیت سفید و صدفی وجود دارد که به صورت قارچی و دارای عیار حدود Mgo=75 ، Cao=14 ، Sio2=8 می باشند .

استخراج این کارگاه ( معدن ) به روش روباز توسط پیمانکار در تمام طول سال و با ۹ نفر پرسنل انجام می شود . ذخیره روباز دو بخش اصلی معدن در p2 و ۸۸ در حال اتمام است و به همین جهت در سال ۱۳۹۳ حدود ۱۹۵۰۰۰ تن باطله از معدن خارج شده و مطالعات و حفاری کرگیری جهت انجام باطله برداری در سال ۱۳۹۴ هم اکنون در حال انجام است . ذخیره باقیمانده حدود ۱۳۰۰۰۰ تن و دامنه عیاری به شرح جدول ذیل است .

ب – معدن سرلرد

این معدن در شهرستان نهبندان بخش شوسف ، شرق روستای سرلرد ( جاده شوسف-افضل آباد-سرلرد ) و در ۵۰ کیلومتری شوسف قرار دارد . در گذشته یکی از منابع مهم تامین مواد اولیه کارخانه محسوب می شده است . با توجه با استخراج و حمل قسمت اصلی ذخیره ، در حال حاضر در این قسمت منیزیتی باقی نمانده و فقط منیزیت به صورت واریزه های کم عیار ( آمیخته با باطله ) حاصل از عملیات استخراج گذشته می باشد . ضمن اینکه یا ذخیره مناسب در قسمت شرق کارگاه اصلی معدن در کف رودخانه با حدود مقدار ۶۰۰۰۰ تن با عیار ۶۵-۷۵ نیز اکتشاف شده است .

این کانسار در محل اصلی به صورت توده ای آغشته با سنگ عیار پایین می باشد ضمن اینکه رگه های منیزیت در قسمت غربی محدوده در امتداد گسل نه شرقی وارد محدوده خاکشوران می شود . این کارگاه به صورت فعلی توسط پیمانکار و تحت نظارت شرکت با پرسنل حدود ۵ نفر استخراج می شود . دامنه عیاری معدن یاد شده به شرح جدول ذیل است .

ج – خاکشوران

این معدن در جنوب معدن سرلرد و با همان موقعیت و جاده دسترسی قرار دارد . به لحاظ گسترش زیاد شمالی جنوبی سه اصطلاح خاکشورانی شمالی ، میانی ، جنوبی برای آن استفاده می شود . این کانسار کاملا رگه ای و شیب دار (۷۰تا۸۰ درجه ) از روستای سرلرد تا معدن شیرکوهک و آبادی دهو گسترش دارد و شامل یک رگه اصلی هم امتداد با گسل نه شرقی می باشد که انشعابهای فرعی از منیزیت در زمین ساخت ها به صورت رگچه یا استوک ورک به رگه اصلی وصل می گردند .

این کارگاه نیز به صورت فعلی توسط پیمانکار و تحت نظارت شرکت با پرسنل حدود ۵ نفر فعالیت می کند . دامنه عیاری معدن یاد شده به شرح جدول ذیل است .

د- شیرکوهک

این معدن در ۳۰ کیلومتری شرق شهر نهبندان قرار دارد و در حقیقت ادامه منیزیت موجود در گسل ها و زمین ساخت های هم امتداد با گسل نه شرقی می باشد . در قسمت شمالی تر این محدوده منیزیت به صورت رگه ای و با ضخامت ۰/۵ تا ۱ متر به صورت قائم در طول حدود ۲ کیلومتر رخنمون دارد که به لحاظ بالا بودن آهک و پایین بودن اکسید منیزیم آن حدود ( ۷۵ درصد ) بلا استفاده مانده است و منیزیت موجود در قسمت جنوبی تر محدوده ( که در اصطلاح شیرکوهک جنوبی گفته می شود ) به صورت قارچی مرتفع مشاهده می شد که تماماً استخراج و حمل شده است . عیار قابل استحصال در این قسمت ۹۲-۸۸ بوده است . این کارگاه نیز به صورت فعلی توسط پیمانکار و تحت نظارت شرکت با پرسنل حدود ۴ نفر فعالیت می کند . دامنه تغییرات کیفی سنگ این معدن بدین شرح می باشد .

ه – معدن خونیک شمالی ، خونیک جنوبی ، شاه دژ :

این ۳ معدن در شرق و جنوب شهر نهبندان واقع شده اند که همگی دارای منیزیت با عیار پایین و هر کدام دارای پروانه بهره برداری مجزا می باشند . همگی از نوع رگه ای و در امتداد همان گسل نه شرقی هستند . در معادن خونیک شمالی و جنوبی رگه اصلی ، چندین رگه فرعی به صورت تقریباً قائم با ضخامت ۰/۵ تا ۳ متر دیده می شود که در تمام طول شمال تا جنوب محدوده گسترش دارند . میزان ذخیره قطعی خونیک شمالی برابر ۱۰۰۰۰۰تن و خونیک جنوبی برابر ۲۲۰۰۰۰ تن طبق پروانه بهره برداری برآورد شده است . معدن خونیک شمالی علاوه بر داشتن ذخیره منیزیت ، مستعد اکتشاف کرومیت نیز بوده که به همین سبب و با توجه به روئیت چندین رگچه کرومیتی ، عملیات اکتشاف کرومیت در آن در حال انجام است .

دامنه عیاری معدن خونیک شمالی و جنوبی به ترتیب به شرح جداول ذیل است .

معدن شاه دژ به صورت یک رگه قائم با ضخامت ۳ تا ۸ متر در طول حدود ۷۰۰ متر دارای ذخیره نسبتاً خوبی می باشد . ذخیره قطعی آن برابر ۱۵۵۵۰۰ تن برآورد شده است . دامنه عیاری معدن شاه دژ به شرح جدول ذیل است .